Als je zo om je heen kijkt kun je niet anders dan concluderen dat de mens het liefst ongelukkig is. Hij doet er in ieder geval alles aan om dat te bewerkstelligen. Vrij naar Watzlawick, die ook een boekje schreef voor diegenen die nog niet zo heel bedreven zijn in het ongelukkig zijn.1 Hij schreef het in de jaren 80 van de vorige eeuw en het is nog steeds heel actueel. Argyris constateerde, een decennium eerder dan Watzlawick, dat wat mensen zeggen dat ze doen en belangrijk vinden niet altijd overeenkomt met wat ze feitelijk doen (het verschil tussen ‘espoused theorie’ en ‘theory-in-use’)
Kijk maar naar de leidinggevende die voorop stelt dat alles draait om vertrouwen en loslaten, maar die tegelijkertijd continu bezig is zijn medewerkers op de huid te zitten. Of de medewerker die aangeeft meer verantwoordelijkheden aan te kunnen, terwijl hij tegelijkertijd aangeeft ‘wel zijn grenzen te moeten bewaken’. Ikzelf, die toch regelmatig de neiging niet kan onderdrukken mijn jong volwassen kinderen allemaal nuttige adviezen mee te geven waarom zij niet gevraagd hebben. Of de reclameboodschap: “Vertrouwen is goed, maar xxx is beter”...
Ook deze beschouwing heeft niet aan actualiteit ingeboet. Neem de HR-afdeling die een mooi MD-programma heeft ontwikkeld en aanbiedt aan het leidinggevend kader met als doel “ dat zij leren eigen regie en verantwoordelijkheid te nemen”….. Of de organisatie die zelfsturing invoert en meegeeft dat het team “4x per jaar recht heeft op 1 uur werkoverleg”.
Maar niets is lastiger dan iets nieuws te bereiken met ‘oude’ handen en ogen. Dat is dan ook de grootste opgave: het vinden van de weg waarlangs dat doel bereikt wordt dat congruent is met dat doel. Zoals een organisatie liet zien die een aantal leidinggevenden vroeg om een advies te geven over een MD-programma. En zoals vervolgens die leidinggevenden lieten zien toen zij niet in de valkuil liepen een MD-programma op te stellen, maar een voorstel deden voor de weg die bewandeld zou kunnen worden om tot een programma te komen. Dat daarbij die weg onderdeel van het programma was, was precies in lijn met het beoogde resultaat. Want als we, zoals deze organisatie wilde, de verantwoordelijkheid lager willen neerleggen, wat zou dan beter passen dan aan diegene die het betreft te vragen: wat heb jij nodig om dat te kunnen? En met wie moeten we dan de dialoog aangaan?
De methode is de boodschap. Of anders geformuleerd: we worden beoordeeld op onze daden, niet op onze goede bedoelingen. Aan goede bedoelingen gaan veel goede doelen ten onder…..
1The situation is hopeless but not serious. In the pursuit of happiness. In het Nederlands vertaald als: Geluk is ook niet alles, een handleiding voor ongelukzoekers.
